|
Mali Analiz
MALİ ANALİZ ÇEŞİTLERİ (TÜRLERİ)
A- Analizi yapan Kişiye Göre - Dış Analiz: İşletmeyle ilgili olan 3. şahıslar tarafından yapılır. (Bankalar, hissedarlar, alacaklılar vs.). • Bu analizde yalnızca işletmenin basılı raporları ve işletmeden elde edilebilen bilgiler kullanılabilir. - İç Analiz: İşletme içindeki kişilerce yapılır. (Ortaklar, Yöneticiler vs.). • Basılı raporlarla birlikte işletmedeki tüm dokümanlar kullanılır. B- Kapsamına Göre - Statik Analiz: İşletmenin bir dönemine ait mali tablolarında yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin incelenmesi için yapılan analizdir. - Dinamik Analiz: Birden fazla dönemine ait mali tablolarındaki bilgilerin karşılaştırılarak analiz edilmesidir. C- Amacına Göre - Yönetim Analizi: İşletmenin yönetiminden sorumlu olanlar tararından yapılır. Faydaları; İşletme faaliyetler değerlendirilir ve başarı derecesi ölçülür İşletmenin hedeflerine ulaşıp ulaşılmadığı belirlenir, ulaşılmamışsa nedenleri araştırılır Geleceğe dönük planlar hazırlanır Uygulamanın her aşamasında düzeltici kararlar alınır Üretilecek mal ve hizmetlerin türleri, miktarları ve izlenecek fiyat politikası konusunda kararlar alınır. - Yatırım Analizi: Bir işletmenin mevcut ve potansiyel ortakları ile işletmeye uzun süreli kaynaklar sağlayan veya bu tür kaynakları sağlamayı planlayalar tarafından yapılır. - Kredi Analizi: İşletmeye kredi sağlayan finansman kurumları ile işletmeye kredili mal satan diğer işletmeler tarafından şirketin borçlarını geri ödeme (vade) gücü hakkında bilgi sahibi olmak için yapılır. • Kredi analizi yapan kredi kurumları işletmenin borç ödeme gücünü hesaplarken en fazla; Dönen varlıklar ve KVYKlar üzerinde dururlar. FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİNDE ÖN KOŞULLARFinansal tabloların analizinde beklenen yararların sağlanabilmesi için gerekli ön koşullar; a- Dolaylı ön koşullar - İşletmenin içinde bulunduğu ekonomik, sektörel ve yapısal-yönetsel ortam b- Dolaysız ön koşullar - Tekdüzen muhasebe sistemi - Standart oranların belirlenmesi MALİ TABLOLAR 1- Temel Mali Tablolar - Bilanço - Gelir Tablosu 2- Ek Mali Tablolar a- Fon Akım Tablosu: Bir dönem içinde işletmenin sağlamış olduğu tüm mali kaynakları ve bunların kullanım yerlerini göstererek bilanço ve gelir tablosunda görülmeyen fon akımını ortaya koymak amacıyla hazırlanır. Böylece işletmenin mali gücü ve bu gücünün nasıl kullanıldığı, gelecekteki fon gereksiniminin ne olduğu gibi konularda bilgi verir. En basit haliyle bir döneme ait dönem başı ve dönem sonu bilançolarının karşılaştırılması sureti ile yapılır. Pasifte işletmenin sağladığı kaynaklar, aktifte ise kaynakların kullanım yerleri gösterilir. Db-Ds tablolarındaki pasifteki azalış bu kaynakların geri ödendiğini gösterir. Fon akım tablosu 2’ye ayrılır 1-Fon Kaynakları: Pasiflerdeki artışlar; - KVYK artışlar - UVYK artışlar - Öz kaynaklardaki artışlar Aktiflerdeki azalışlar; - Dönen varlıklardaki azalış - Duran varlıklardaki azalış • İşletmenin en fazla nereden fon sağladığına bakılır. İşletmenin en iyi fon kaynağı kardır. • Faaliyet sonucu yaratılan kaynaklar ne kadar fazla ise işletmenin fon yaratma gücü o kadar iyidir. • Dönen varlıklardaki azalış yapılacaksa bu azalış stok ve alacaklardaki azalma ile olması istenir. Hazır değerler için düşünülmemelidir. • Duran varlıkların fon kaynağı olması en son düşünülmelidir. 2-Fon Kullanımları Pasiflerdeki azalışlar; - KVYK azalışlar - UVYK azalışlar - Öz kaynaklardaki azalışlar Aktiflerdeki artışlar; - Dönen varlıklardaki artışlar - Duran varlıklardaki artışlar • Fon kullanımında ise sağlanan fonların işletme başarısını ve karlılığını arttıracak şekilde kullanılmış olması arzu edilir. • Dönen varlıklardaki artışların Hazır değer, Stok, Alacak olması yüzde payına göre değerlendirilir. Ne likidite yetersizliğine neden olacak ne de atıl nakit tutulmasına neden olacak bir kullanım yapılmalıdır. • Duran varlıklardaki artışlar uzun vadeli alacak artışı ile sağlanmamalıdır. • KVYK ve UVYKnın ödenmesi için fon kullanılması işletmenin borç ödeme gücünün iyi olduğunu gösterir. • Dönem zararı arzu edilmez, çünkü işletme yarattığı fonları kaybetmiştir. • Kısa vadeli fonlar dönen varlıklar için kullanılmalıdır, Duran varlıklar için ise uzun vadeli borçlar ve öz kaynaklar kullanılarak finanse edilir. b- Nakit Akım Tablosu: Belirli bir dönemde işletmenin nakit kaynaklarını ve bunların bulunduğu alanları gösterir. Bu tablo sayesinde gelecekteki nakit ihtiyacı tahmin edilir ve nakit bütçesi hazırlanır. • Bir dönem içindeki artış-azalışların nedenlerini gösterir • Kasa ve banka hesaplarındaki değişmeleri gösterir • Nakit artış-azalışlarının dönemin gelir-gideri ile paralel olması aranmaz. Nakit Kaynakları (Giriş): - Peşin mal-hizmet satışı - Alacak senetlerini tahsili veya iskonto ettirilmesi - Nakit olarak sağlanan krediler - Nakit olarak yapılan sermaye artırımları - Tahvil ihracı ile sağlanan paralar - Sabit kıymetlerin peşin satışı - Tahsil edilen kar payları - Nakit olarak tahsil edilen diğer gelirler Nakit Kullanımları (Çıkış): - Peşin mal-hizmet alışı - Borçların ödenmesi - Ücretler ve çeşitli giderlerin ödenmesi - Sermaye azaltımına karşılık ödenen nakitler - Diğer ödemeler Nakit Giriş-Çıkışı Gerektirmeyen İşlemler: - Amortisman ayrılması - Karşılık ayrılması - Değersiz hale gelen alacakların kayıtlardan silinmesi - Kaybolan varlıkların zarar kaydedilmesi - Yeniden değerleme yapılması - Gelir/Gider tahakkuk etmesi - Reeskont işlemleri - Kredili satışlar/alışlar - Karın, yedeklerin ve değer artışlarının sermayeye eklenmesi - Kardan yedek ayrılması c- Net işletme sermayesi değişim tablosu: Dönen varlıkların uzun vadeli borçları ve öz sermaye ile finanse edilen kısmıdır. Net işletme sermayesi = Dönen varlıklar-KVYK Net işletme sermayesini etkileyen hareketler; - Dönen varlıklardaki artışlar ve Kısa vadeli borçlardaki azalışlar ARTAR - Dönen varlıklardaki azalışlar ve Kısa vadeli borçlardaki artışlar AZALIR - Uzun vadeli borçların ödenmesi AZALIR • Brüt işletme sermayesi (Dönen varlıklar); İşletmenin günlük faaliyetlerinde kullanabileceği fon miktarını verir. Kısa vadeli borçlar ödenirse Brüt işletme sermayesi azalır. d- Satışların maliyeti tablosu e- Özkaynak değişim tablosu: İşletmenin belli bir dönemdeki öz sermaye kalemlerinde meydana gelen artış veya azalışları gösteren tablodur. f- Kar dağıtım tablosu: İşletmede elde edilen karın ortaklara veya yedeklere nasıl dağıtılacağını gösteren tablodur. MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ1- Karşılaştırmalı tablolar analizi [Yatay analiz]: Karşılaştırılacak 2 yıla ait Bilanço ve Gelir tablosu bilgileri yan yana getirilir, hem tutar hem de yüzde olarak karşılaştırılır. Bu analizde amaç; İşletmenin mali durum ve faaliyet sonuçları bakımından zaman içerisinde gösterdiği gelişmeyi incelemektir. Yatay analizin özellikleri; a- Birden fazla yıla ait tablolar karşılaştırılacağından Dinamik analize olanak tanır b- İşletmeler arası karşılaştırmalara olanak tanır. c- Yatay analize olanak tanır d- Her bir kalemin yıllar itibariyle belirlenen değişmelerinin incelenmesi 2- Eğilim yüzdeleri yöntemi ile analiz [Trend analizi]: 4,6 veya 8 yıllık dönemlerdeki finansal tablo kalemlerindeki artış-azalışlar baz yıl ile karşılaştırılır. Trend analizi yöntemi 2 şekilde yapılır; a- Baz yıl seçilir ve diğer bütün yılların artış ve azalışları baz yıl finansal tablosundaki değerlere göre hesaplanır. b- Her yılın finansal tablo kalemlerindeki değişikliklerin daima bir önceki yılın kalemlerine göre tespit edilmesidir. Yani her yıl için bir önceki yıl baz kabul edilir. • Trend analizi yapılırken baz alınan dönemde bir kalemin rakamı yoksa eğilimi hesaplanmaz. • Trend analizinde azalışlar (-) eksi ile ifade edilmez, tüm kalemlerin tutarı 100 kabul edilir, 100 değerinin altına inilmişse o kalem azalmıştır. 100 değerinin üzerine çıkılmışsa o kalem artmıştır. • Eğilim yüzdeleri endeks şeklindedir. • Eğilim yüzdeleri aynı seyri gösteriyorsa o kalemin eğilimi yok demektir. • Yorum yapılırken birbirleriyle ilişkide olan kalemler karşılaştırılır. Stoklar artarken, net satışlar azalırsa OLUMSUZ Stoklar artarken, ticari borçlar azalırsa OLUMLU Stoklar azalırken, net satışlar artarsa OLUMLU Net satışlar artarken, ticari alacaklar azalırsa OLUMLU Net satışlar azalırken, ticari alacaklar artarsa OLUMSUZ Net satışlar artarken, dönen varlıklar artarsa OLUMLU Dönen varlıklar azalırken, kısa vadeli yabancı kaynaklar artarsa OLUMSUZ Dönen varlıklar artarken kısa vadeli yabancı kaynaklar azalırsa OLUMLU Net satışlar artarken, maddi duran varlıklar artarsa OLUMLU Net satışlar azalırken, maddi duran varlıklar artarsa OLUMSUZ Brüt satışlar artarken, net satışlar artarsa OLUMLU Brüt satışlar artarken, faaliyet giderleri azalırsa OLUMLU Maddi duran varlıklar artarken, öz kaynak artarsa OLUMLU Maddi duran varlık artarken, öz kaynak azalırsa OLUMSUZ Borçlar azalırken, öz kaynaklar artarsa OLUMLU 3- Dikey analiz [Yüzde yöntemi ile analiz]: İşletmenin tek bir dönemdeki mali durumunu ve faaliyet sonucunu inceler. • Bu yöntemle tek bir kalemin bulunduğu grup içindeki yüzde payı ile mali tablo toplamı içindeki yüzde payı hesaplanır. • İşletmeler arası karşılaştırmalar veya işletmenin mali yapısında meydana gelen değişiklikleri izleriz. • Dikey analizin olumlu-olumsuz olduğunu anlamak için sektördeki benzer bilanço kalemleri ile karşılaştırmak gerekmektedir. 4- Oranlar yöntemi ile analiz: Mali tablolarda yer alan tutarların nispi ilişkileri incelenerek işletmenin mali durumu konusunda bilgi edinilir. Oranların sınıflandırılması - Likidite oranları: Kısa vadeli borç ödeme gücünü yani KVYKın zamanında ödenip-ödenmediğini tespit etmek için kullanılır - Mali (Finansal) yapı oranları: İşletmenin mali yapısını ve uzun vadeli borç ödeme gücünü gösteren oranlardır. İşletmenin finansmanında yabancı kaynaklardan yararlanma derecesini ölçmeye yarayan oranlardır. - Faaliyet (Varlık kullanım) oranları: İşletmenin varlık ve kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılıp kullanılmadığını ölçmek için bu oranlar kullanılır. - Karlılık oranları: İşletmenin ne ölçüde etkin yönetildiği konusunda nihai bilgi verir. İşletmenin elde ettiği karın yeterli olup-olmadığı bu oranlarla ölçülür. 5- Fonların akışı yolu ile analiz: Zaman karşılaştırması: Analiz sonuçlarının hesap dönemleri arasında karşılaştırılmasına denir. • Duran varlıkların finansmanında sürekli olarak KVYK kullanılması varlık çarpıklığına neden olur. • Maddi duran varlıklar ve Dönen varlıklar artarken, Öz kaynaklar değişmiyorsa; İşletme varlıklarını yabancı kaynaklarla finanse ediyor demektir. ORANLAR1-LİKİDİTE ORANLARI a. Cari oran: İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü gösterir. Oran: 2 • Cari oran 2den büyükse; İşletmede ihtiyacından fazla dönen varlık olduğu ortaya çıkar. Borç ödeme gücü iyidir ama atıl nakit vardır, atıl fon olması da kaynakların verimli kullanılamadığını gösterir. • Cari oran 2den küçükse; İşletmenin kısa süreli borçlarını ödemede sıkıntı yaşadığını gösterir. b. Likidite (Asit-Test) oranı: Cari oranı tamamlayan ve cari oranı daha anlamlı hale sokan orandır. Stokları Dönen varlıklardan ayırdığı için daha keskin bir orandır. Oran: 1 c. Nakit oran: Mevcut hazır değerlerle KVYKın ne ölçüde karşılandığını gösterir. Stokların yanında alacakları da dönen varlıklardan ayırdığı için likidite oranından da keskindir. Oran: %20 d. Stok bağımlılık oranı: Kısa vadeli borçların ne kadarlık kısmının stoklarla karşılandığını gösterir. • Stok bağımlılık oranı büyüdükçe KVYKları ödemede başvurulacak stok miktarı da artar. • Stok devir hızının düşük olduğu işletmelerde bu oranın büyümesi; ödemede güçlük olduğunu gösterir. e. Faiz karşılama oranı: İşletmenin faiz ve vergi öncesi karlarının faiz giderlerinin kaç katı olduğunu gösterir. Oran: 1 • Bu oran yükseldikçe işletmenin faiz giderlerini karşılayamama riski azalır. • Oran 1den küçükse işletme faiz ödemeleri bakımından sorun yaşıyor demektir. 2-MALİ (FİNANSAL) YAPI ORANLARI a. Yabancı Kaynak Oranı (Kaldıraç Oranı) : İşletmenin aktiflerinin ne kadarlık kısmın yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Oran: %50 • Oran yüksek olması; İşletmenin riskli bir şekilde finanse edildiğini gösterir. b. Öz kaynak oranı: Varlıkların yüzde kaçının ortaklar veya işletme sahibince finanse edildiğini gösterir. Oran: %50 • Oran yüksekse; İşletmenin UVYKları ile bunların faizlerini ödemede güçlük çektiğini gösterir. c. Finansman oranı: İşletmenin öz kaynakları ile yabancı kaynakları arasındaki ilişkiyi gösterir. Oran: 1 • Oran 1den büyükse; İşletme faaliyetlerinde kullanılan varlıkların büyük kısmının öz kaynak ile finanse edildiğini gösterir. d. Kısa vadeli yabancı kaynak oranı: Varlıkların ne kadarlık kısmının KVYKlarla finanse edildiğini gösterir. e. Uzun vadeli yabancı kaynak oranı: İktisadi kıymetin ne kadarlık kısmının UVYKlarla finanse edildiğini gösterir. f. Yabancı kaynaklar vadesi yapısı oranı: KVYKların toplam yabancı kaynaklar içindeki payını gösterir. g. Otofinansman oranı: İşletmenin kendi kendini finanse edebilme kabiliyetini ölçen orandır. h. Diğer mali yapı oranları: 3-VARLIK (FAALİYET) KULLANIM ORANLARI a. Alacak devir hızı: İşletmenin, ticari alacaklarını yılda kaç kez tahsil edildiğini gösterir. b. Stok devir hızı: Stokların yılda kaç kez satıldığını gösterir. Stok devir hızı yüksekse rekabet gücüde yüksektir. c. Borç devir hızı: Ticari borçların yılda kaç kez ödendiğini gösterir. d. Diğer varlıkların kullanım oranları • İşletme KVYKlarını sadece Dönen Varlıklarının finansmanında kullanırsa; Dönen Varlık toplamı KVYK toplamından büyüktür. • Borçların öz sermayeye oranı %200 ise; İşletmenin öz sermayesinin 2 katı borcu vardır, alacakları güvencede değildir • Duran varlıklar öz kaynaklardan fazla ise; İşletme öz kaynaklarının yanı sıra yabancı kaynakta kullanmıştır. 4-KARLILIK ORANLARI a. Öz kaynaklar üzerindeki karlılık oranları b. Satışlar üzerindeki karlılık oranları c. Varlıklar üzerindeki karlılık oranları FORMÜLLER1-LİKİDİTE ORANLARI Cari oran=(Dönen varlıklar)/KVYK Likidite oranı= (Dönen varlıklar-Stoklar)/KVYK Nakit oran= (Hazır değerler+Menkul kıymetler)/KVYK Stok bağımlılık oranı= (KVYK-(Hazır değ.+Menk.kıy.))/Stoklar Faiz karşılama oranı= (Faiz ve vergi öncesi kar)/(Faiz giderleri) 2-MALİ (FİNANSAL) YAPI ORANLARI Yabancı kay.oranı= (Yabancı kaynaklar)/(Aktif veya Pasif toplamı) Öz kaynak oranı= (Öz kaynaklar)/(Aktif veya Pasif oranı) Finansman oranı= (Öz kaynaklar)/(Yabancı kaynaklar) KVYK oranı= KVYK/(Aktif veya Pasif oranı) UVYK oranı= UVYK/(Aktif veya Pasif toplamı) Yabancı kay.vadesi yapısı oranı= KVYK/(Top.yabancı kaynaklar) Otofinansman oranı= (Ödenmiş sermaye)/(Öz kaynaklar) 3-VARLIK (FAALİYET) KULLANIM ORANLARI Alacak devir hızı= (Net satışlar)/(Ort.Tic.Alacaklar) Stok devir hızı= (Satışların maliyeti)/(Ortalama stoklar) Borç devir hızı= (Net alışlar)/(Ort.Tic.Borçlar) |
ANASAYFA | HAKKIMDA | FORMLAR | FAYDALI LİNKLER | PRATİK BİLGİLER | SORGULAMALAR | HESAPLAMALAR | İLETİŞİM
© 2012 Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Temel Karaman
|
AKALIN MEDIA |