|
Mali Analiz Giriş
Mali Analiz: Bir işletmenin mali durumunu mali yönden gelişiminin yeterli olup olmadığını açışından fikir elde etmek amacı ile mali tablo kalemlerindeki değişikliklerin kalemler arasındaki ilişkilerin zaman içerisinde göstermiş oldukları eğilimlerin incelenmesi ve finansal karar alıcıların yatırım kararlarında kullanabilecekleri tahmini verilere dönüştürülmesi amacıyla gerçekleştirilen faaliyetlerdir.
Mali analiz teknikleri temel mali tablolar olan bilanço ve gelir tablosuna uygulanır. MALİ TABLOLAR ANALİZ AÇISINDAN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER: 1) Mali Tablolar ulusal ve uluslar arası muhasebe standartlarına göre hazırlanmış olmalıdır. 2) Analize konu olan tabloların muhasebenin standartlarına göre hazırlanmış olmalıdır. 3) Analize konu olan mali tabloların tek düzen hesap planının mevcut olduğu bir ortamda hazırlanmış olması gerekir ve bu bilgilerin güvenilir bilgi olması gerekir. 4) Analiz sonuçlarının karşılaştırılıp yorumlanabilmesi için standartların belirlenmiş olması gerekir.Bu standartlar; a) Sanayi Standartları (İşletmenin içinde bulunduğu sektör için ortalama olarak hesaplanan değerler) b) Tarihi Standartlar (İşletmenin geçmiş yıllardaki verileri dikkate alınarak hesaplanan standartlardır.) c) Bütçe Standartları (İşletmenin cari dönemdeki bütçelerini dikkate alınarak belirlenen standartlardır.) d) İdeal veya Hedef Standartlar (İşletmenin içinde bulunduğu sektördeki en başarılı firmalar verileri dikkate alınarak hesaplanan standartlardır.) ANALİZ ÇEŞİTLERİ (TÜRLERİ): AMACINA GÖRE ANALİZ TÜRLERİ: YÖNETİM ANALİZİ: İşletme yöneticilerinin alacakları kararlara dayanak olacak verilerin hazırlanması amacıyla yapılan analizdir. Gerçekleştirilen bu analizde bir bütün olarak işletme faaliyetlerinin başarıya ulaşılıp ulaşmadığı çeşitli bölüm ve mamüllerle ilgili verimlilik durumu, hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı ulaşılmamışsa bunların nedenleri işletmenin sektör içindeki yeri ve payı ürün bileşenleri ve fiyatlandırma politikaları gibi her aşamasında doğru ve düzeltici kararlara ulaşılması hedeflenir. Yapılan bu analizde mali raporların yanı sıra iç raporlarda yer alan verilerde kullanılır. KREDİ ANALİZİ : İşletmeye kredi sağlayanlar ile işletmelerde ticari ilişkilerde bulunan özellikle kredili mal satan firmalar mali durumu ve işletmenin borç ödeme gücünü tespit etmek amacıyla yapılan analizdir. Kredi analizinde işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynakları ile ilişkiler çok önemlidir. Bu nedenle bu analiz yapılırken bu iki kalem arasındaki ilişkiyi dikkate analiz teknikleri uygulanır. Bunlara destek olmak amacıyla gelir tablosunda yer alan kalemler kullanılarak işletmenin kârlılığı alacak ve stok devir hızlarının değerleri dikkate alınır. Tüm bunların yanı sıra yöneticilerin nitelikleri ve sektördeki değişmelerde dikkate alınmalıdır. YATIRIM ANALİZİ: İşletmenin mevcut ve potansiyel ortakları ile işletmeye yatırım yapmayı düşünenlerin ayrıca işletmeye uzun vadeli borç sağlayanların yaptırdıkları analizdir. Yukarıda sağlamış olduğu kurumlar işletmenin sürekliliği yatırımın güvencesi kârlılığı gelecekteki kazanma gücü ve hisse senetlerindeki değer artışlarını tespit etmek amacıyla bu analizi yapar. Ortaklar veya ortak olmayı düşünenler bu analiz için gerekli bilgilere mali tablolardan ve bunların analizinden ulaşır. Uzun vadeli borç sağlayanlar ise işletmenin borç ödeme gücü ile ilgilenirler ve yine aynı verileri kullanırlar. B- KAPSAMINA (YAPILIŞINA) GÖRE ANALİZ TÜRLERİ 1- STATİK ANALİZ: İşletmenin belirli bir tarihte düzenlemiş veya belirli bir döneme ait mali tablo kalemleri arasındaki ilişkileri tespit edilip incelendiği analizdir.Diğer bir ifadeyle işletmenin tek bir dönemine ait finansal veriler bu analize konu olur. 2- DİNAMİK ANALİZ: İşletmenin birbirini izleyen dönemlere ait finansal verilerin ve göstermiş oldukları verileri birbiriyle karşılaştırmak üzere gerçekleştirilen analizdir. C- ANALİSTÇİNİN STATÜSÜNE GÖRE; 1- İÇ ANALİZ : Analizi yapan analistçi işletmenin içinden biridir. Ve bu analiz türünde işletmenin finansal verilerinin yanı sıra gerekli duyulan her türlü veri işletme içinden elde edilebilir. 2- DIŞ ANALİZ : Analizci işlemenin dışından biridir ve sadece işletmenin vermekte arzulu olduğu verileri kullanarak bu analizi gerçekleştirmek durumundadır. **** MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI VE ANALİZ AÇISINDAN TAŞIDIĞI ÖNEM *** SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI: Bu kavram muhasebenin işlerini yerine getirme konusundaki sorumluluğunu belirlemek muhasebenin kapsamını, anlamını, yerini ve amacını göstermektedir.Bu kavram muhasebe organizasyonunda uygulamanın yürütülmesinde ve mali tabloların düzenlenmesinde belirli bir kişi yada grubun değil tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun tarafsız ve dürüst davranılmasını ifade eder. Mali tablolara analizinden faydalana bir çok grup vardır. Analize tabi olan mali tabloların gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasının yanı sıra belirli bir grubun çıkarları doğrultusunda hazırlanmamış olmaları analiz sonuçlarıyla ilgilenen herkese işletmeyle ilgili gerçek bilgilerin aktarılabilmesini sağlamaktadır. *** DÖNEMSELLİK KAVRAMI: Bu kavram işletmenin sürekliliği gereğince sınırsız kabul edilen ömrünün belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyetlerinin diğer dönemlerden ayrı olarak saptanması demektir. Mali analiz açısından gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi bunların aynı dönemin maliyet ve zararlarıyla karşılaştırılarak hem o dönem için hemde zaman içinde değişimlerin ve gösterilen trendleri belirlemesine olanak tanır. *** TUTARLILIK KAVRAMI: Bu kavram muhasebe uygulamaları için seçilen politikaların birbirini izleyen dönemlerde de değiştirilmeden uygulanması gerektiğini ifade eder. Bu kavram benzer olay ve işlemlerde kayıt düzeni ile değerleme ölçülerinin değişmediğinin ve mali tablolarda biçim ve içerik olarak tek düzenin olduğunu öngörür. Ancak geçerli durumlarda uygulamalar değiştirilebilir. Bu değişiklikler ve yaratacağı parasal sonuçlar açıklayıcı bilgilerde verilmektedir. Mali analiz açısından karşılaştırılabilirlik önemlidir.Bu neden ile mali tabloların yıldan yıla değişmeden uygulanması analizde yanıltıcı sonuçların oluşmasını engeller. Eğer böyle bir değişiklik yapılmışsa yarattığı sonuçlar analizde ve yorumunda dikkate alınabilir. *** İHTİYATLILIK KAVRAMI: Bu kavram muhasebe olaylarında temkinli davranılmasını ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin göz önüne alınmasını ifade eder. Bu kavram gereği işletmeler muhtemel gider ve zararları için karşılık ayırırlar. Muhtemel gelir ve kârları için ise gerçekleşene kadar bir işlem yapamazlar. İşletmenin karşılaşabileceği risklerin azaltabilmesi için güçlü bir mali yapıya ihtiyacı vardır. Ve yapılan analizin amaçlarından biri işletmenin mali gücünü ölçmek olduğundan analizci işletmeyi zayıflatabilecek ve bu kavrama ters düşecek durumların olup olmadığını araştırmak ve yorumlamak zorundadır. PARAYLA ÖLÇÜLME KAVRAMI: Bu kavram parayla ölçülebilir iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçüt olarak yansıtılmasını öngörür ve muhasebe işlemleri ulusal para cinsinden yürütülür. Mali analiz açısından özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde bunların mali tablolar üzerinde etkileri dikkate alınarak yorumlanması gerekir. Bu da ancak ortak bir ölçüt olarak ulusal para biriminin kullanılması gerekir. SÜREKLİLİK KAVRAMI : Bu kavram bize işletme faaliyetlerinin bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder. Bu nedenle işletmenin ömrü işletme sahiplerinin ve hissedarlarının yaşam süresine bağlı değildir ve bu kavram maliyet kavramının esasına dayanır. Buda analizde doğru sonuçların alınabilmesi için önemli bir kavramdır. KİŞİLİK KAVRAMI: İşletmede oluşturulan tüm değerler muhasebenin bu kavram ışığı altında işletmenin sahiplerinden, ortaklarından, yöneticilerinden, personelinden ve diğer ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu gösterir. Ve bu kavram tüm muhasebe işlemlerinin bu kişilik adına yürütülmesini öngörür. Mali Tablolar işletmenin mali durum ve faaliyet sonuçlarını gösterir. İşletmenin ortak ve yöneticilerinin mali olanakları bu tablolarda yer almaz. Buda analizin işletmenin kişiliği adına yapıldığını gösterir. MALİYET ESASI KAVRAMI: Bu kavram para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi uygun ve mümkün olmayan tüm varlıklar hariç işletme tarafından edinilen varlıkların ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde bunların maliyet bedellerinin esas alınması gerektiğinin ifade edilmesidir. Enflasyonist ortamlarda işletme kârları bozulmakta ve gerçek olmayan değerler oluşmaktadır. Ancak uygulanacak olan yeniden değerleme ile düzeltilmiş maliyetler oluşturularak analizci enflasyonun bozucu etkilerini ortadan kaldırır. TARAFSIZLIK VE BELGELENDİRME KAVRAMI: Bu kavrama muhasebe kayıtlarının gerçek durumunu yansıtan ve usulüne göre düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas yöntemlerin seçilmesini tarafsız ve önyargısız davranılması gerektiğini gösterir. Analizde mali tabloların güvenilirliği önemlidir. Bu da ancak muhasebe verilerinin yasalarca öngörülmüş belgelere dayandırılmasıyla mümkündür. TAM AÇIKLAMA KAVRAMI: Bu kavram mali tablolardan yararlanacak olan kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılabilir açıklamaların olmasını ifade eder. Ülkemizde uygulamakta olan tekdüzen hesap planına uygun davranılmasıyla birlikte tam açıklama kavramı gerçekleşmiş olacak ve analizde yanıltıcı sonuçlar ortaya çıkmayacaktır. ÖNEMLİLİK KAVRAMI: Önemlilik kavramı bir hesap veya mali bir olayın nispi ağırlık ve değerinin mali tablolara dayanarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararları etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder. İşletmeyi etkileyen veya etkileyecek olan bazı olayların mali tablolarda yer almaması durumunda analiz sonucunu kullanacak olanlar yanıltılmış olur. ÖZÜN ÖNCELİĞİ KAVRAMI: İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve bunlara ilişkin değerlemelerin yapılmasında biçimde çok özlerin esas alınması gerektiğini ifade eder. Ve her zaman öz biçime göre öncelik taşır. Analiz açısından da bu kavram önemli ve geçerlidir. Analiz sonucunda elde edilen değerlere ilave ve daha dinamik veriler eklendiğinde mali tabloların göründüğünden daha farklı sonuçlar yaratması mümkündür. |
ANASAYFA | HAKKIMDA | FORMLAR | FAYDALI LİNKLER | PRATİK BİLGİLER | SORGULAMALAR | HESAPLAMALAR | İLETİŞİM
© 2012 Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Temel Karaman
|
AKALIN MEDIA |