|
Denetim Konu Özeti
- MUHASEBE DENETİMİ -Denetim:İktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddiaların önceden saptanmış ölçülere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgi duyanlara aktarmak amacı ile tarafsızca kanıt toplayan ve kanıtları değerleyen sistematik bir süreçtir.
Denetimin unsurları;a-denetimin bir süreç olması b-iktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddialar olması c-önceden saptanmış ölçütler olması d-Tarafsızca kanıt toplama ve kanıtları değerlemesi Ekonomik kararlar alma durumunda olan bilgi kullanıcıları, ilgili oldukları işletmeler hakkında, finansal ve finansal olmayan, bilgiye gereksinim duyarlar. Ancak, karar almadan önce, bilginin doğru ve güvenilir olup olmadığını bilmek isterler. Buda denetim yapmakla anlaşılabilir. Denetim dışa dönüktür Teftiş: İçe dönüktür. Denetime göre daha dar kapsamlıdır. Bir bölüme uygulanır. Bağımlılık söz konusudur. Finansal olmayan olaylarda teftiş kapsamındadır. İşletme personeli tarafından yapılır. Kontrol: Denetimin başlangıcı veya denetimden önce gelen faaliyettir. Revizyon: Yeniden inceleme ,gözden geçirmedir. Muhasebe denetiminin özellikleri:a-)Denetimin konusu ekonomik bilgilerdir. b-)Önceden belirlenmiş ölçütler kullanılır. -Genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri -İşletme içinde ve dışında belirlenmiş politika ve usuller -Yasa ve yönetmelik hükümleri -Yönetimce saptanmış başarı ölçütleri ve bütçeler c-)Önceden belirlenmiş ölçütler ile karşılaştırma yapabilmek için yeterli kanıt toplanır. d-)Denetim bağımsız ve uzman olan kişi veya kişiler tarafından yapılabilir. e-)Denetim sürecinin son aşamasında elde edilen görüşün bilgi kullanıcılarına iletilmesi amacıyla rapor düzenlenir. DENETİM TÜRLERİ1-Amaç yönünden denetim türleria-Mali tablolar denetimi b-Uygunluk denetimi c-İç denetim d-Faaliyet denetimi(verimlilik) 2-Kapsam yönünden denetim türleria-Özel denetim(sınırsız) b-Ara denetim(sınırlı) c-Zorunlu denetim d-İhtiyari denetim e-Sürekli denetim 3-Statüsüne göre denetim türleria-Bağımsız denetim (Dış denetim) b-İç denetim c-Kamu denetimi a-Mali tablolar denetimi:Denetim konusu bilanço ve gelir tablosu yani finansal bilgilerdir. Kullanılan ölçüt Genel kabul görmüş muhasebe ilkeleridir. Mali tablolar denetiminde, mali tabloların içerdiği finansal bilgiler ile muhasebe ilkeleri karşılaştırılarak aralarındaki uyum saptanır ve mali tabloların doğru ve güvenilir olup olmadığı konusunda elde edilen görüş işletme dışındaki bilgi kullanıcılarına iletilir. Mali tablolar denetiminde Amaç: Mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hakkında rapor vermektir, hata ve hileleri ortaya çıkarmak ve önlemek, finansal tabloların güvenirliliğini artırmak ve karşılaştırılabilirliğini sağlamak, tutarlılık ve tam açıklama kavramına uygun olarak düzenlenmesini sağlamak. Yönetime önerilerde bulunmak. b-Uygunluk denetimi:Bir işletmenin mali işlemlerinin ve faaliyetlerinin, işletme yönetimi veya yasama organı(kamu), tarafından incelenmesidir. c-Faaliyet(verimlilik)denetimi:İşletmenin organizasyon ve örgütsel yapısını iş akışlarını ve yönetim başarısını saptama yönelik geniş kapsamlı bir faaliyettir. SMMM ve YMM’ler yapar SMMM raporlarında asla “ilgili mevzuata uygundur” ibaresi yer almaz! NOT: Vergi inceleme elemanlarının imalatçı işletmelerde uyguladıkları randıman oranlarını dikkate alarak yaptıkları denetimde faaliyet denetimidir. d- İç denetim:Hem mali hem de mali olmayan olaylarla ilgili denetim türüdür. Amacı işletme varlıklarının her türlü zarara karşı korunup korunmadığını, faaliyetlerin saptanmış politikalarla uyum içinde yürütülüp yürütülmediğini, iç kontrol sistemlerinin etkinliğini ve verimliliğini araştırmaktır. İşletme içi denetimdir. İç denetim sonucu elde edilen bilgileri bağımsız denetçiler, kamu denetçileri, yöneticiler ve ortaklar kullanabilir. Yatırımcılar kullanamaz. Sürekli denetim(sınırsız denetim): Sermaye piyasası Kanunu’na tabi şirketlerin her yıl yaptırmak zorunda oldukları denetimdir. Aynı zamanda yılsonu denetimidir. Bu denetim türü uzun bir süreci kapsadığından bütün denetim standartları uygulanabilmektedir. Sürekli denetim sonucunda verilen denetim raporunun güvenilirlik derecesi çok yüksektir. Sürekli denetim çalışmasında denetçi, mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun düzenlendiği konusunda bir denetim görüşüne ulaşabilmek için denetimi planlar. Planı uygulamaya koyarak yeterli kanıt toplar. Özel denetim: SPK’na tabi işletmelerşn birleşme, bölünme, devir, tasfiye ve halka arz durumlarında yaptırmak zorunda oldukları denetim türüdür. Sınırlı denetim(Ara denetim): Ara mali tabloların SPK’na tabi şirketler 3, 6, 9.ay sonu itibarı ile ara mali tablolarını hazırlayıp kurula göndermek zorundadırlar. Bunlardan 6. ay sonu itibarıyle düzenlenen mali tabloların bağımsız denetimden geçmesi zorunludur. Sınırlı denetimde kanıt toplamada sınırlama vardır. güvenirlilik düşüktür. Ülkemizde bağımsız(dış) denetime tabi şirketler 1-Bankalar ve özel finans kurumları 2-Sigorta ve reasürans şirketleri 3-SPK kapsamına giren şirketler (Aşağıdakiler) SPK kapsamına giren şirketler -Aracı kuruluşlar, yatırım ortalıkları ve fonları, girişim sermayesi ortaklıkları, portföy yönetim şirketleri, emeklilik yatırım fonları, Tedrici şekilde kurulan anonim şirketler DENETÇİ TÜRLERİ1-Bağımsız denetçiler:Bağımsız denetçilerin en başta gelen görevleri mali tabloların enetimidir. Bu denetim görevini yaptıklarında bağımsız denetçi veya dış denetçi adını alırlar. Bilirkişilik yapabilirler, iç kontrol sisteminin kurulmasına yardımcı olabilirler, Mali konularda danışmanlık yapabilirler. (işletmenin mali durumunun iyi olup olmadığını incelemek yaptığı işlerden değildir) Bağımsız denetçi olmanın şartı mesleki yeterlilik sınavını kazanıp belge almaktır. Bağımsız denetim kuruluşları ve denetçilerin, denetim çalışmalarında mesleki faaliyetlerinin dürüst ve tarafsız olarak yürütülmesini sağlayacak davranış ve anlayışlar bütünü Bağımsızlık standardı ile ifade edilir. 2-İç denetçiler:Denetim işini işletmenin kadrolu elemanı olarak, organizasyon yapısı içinde yürüten kişilere iç denetçi denir. İşletmenin yönetici ve sahiplerine karşı sorumludurlar 3-Kamu denetçileri:Kamu kurumlarına bağlı olarak çalışan ve kamu yararına görev yapan kişilere kamu denetçisi adı verilir. - Bağımsız dış denetim ülkemizde 1987 yılında bankalarda başlamıştır. - Halka açık (SPK’a tabi) şirketlerde 1989 yılında başlamıştır. NOT: (Denetçinin belirlenmesi) Bankalarda Yönetim kurulu, SPK’a bağlı şirketlerde Genel kurul belirler. GENEL KABUL GÖRMÜŞ DENETİM STANDARTLARI1-Genel standartlar:(Denetçinin Nitelik ve özelliklerini anlatan, denetim çalışmasının kimler tarafından yürütüleceğini belirleyen standartlardır) a-Mesleki eğitim,deneyim,bilgi, tecrübe. b-Bağımsız davranma c-Mesleki özen ve dikkat d-Sır saklama, reklam ve ticaret yapmama e-Ahlaki olmayan işlerle uğraşmama 2-Çalışma Alanı standartları:(Denetimin nasıl yapılacağını anlatan standartlardır yani sözleşme imzalanmadan önceki faaliyetlerden denetim raporunun hazırlanmasına kadar süreci kapsar) a-Planlama ve gözetim: Denetimde planlama çalışmaları hazırlanırken, iş gücü planlaması, zaman planlaması ve kaynakların verimli kullanılmasının planlaması yapılır. b-İç kontrolün incelenmesi: Bir firmada etkin bir iç kontrol sisteminin bulunması, yayınlanan finansal raporların doğruluk ve güvenirlilik derecesini artırır. İç kontrol değerlendirme aşamaları(amaçları) -uygulanacak denetim işlemlerinin kapsamını ve ayrıntı derecesini belirlemek -sistem tanınır(not alma, anket ve akış şemaları yöntemi ile tanınır) güvenirliliği araştırılır, etkinliği saptanır.ön değerleme yapılır. c-Kanıt ve bilgi toplama: Maddi doğruluğu araştırmaya yönelik(varlıkların fiziken var olduğu, kayıtlarda doğruluk) uygunluğu araştırmaya yönelik(işletme içi politikalar,yönergeler ve uygulamalar ile ilgili kanıtların toplanmasını sağlar) 3-Raporlama standartları (Yapılan denetimin raporlanma sürecidir)a-Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluk standardı b- Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinde değişmezlik(devamlılık) c-Yeterli açıklama(tam açıklama) d-Tutarlılık e-Denetçi görüşü( görüş bildirme) f-Görüş bildirme standardı DENETİM SÜRECİ1-Sözleşme öncesi faaliyetler(teklifin alınması ve değerlendirilmesi)-Müşteri kabul politikası ışığında gerekli bilgilerin toplanması -Müşteri işletmenin tanınması -Bir önceki denetçi ile görüşme -Denetim anlaşma mektubunun yazılması NOTLAR: -Denetim şirketi teklifini vermeden önce müşteri işletmenin riskini ve gerekli personel gücünü belirlemeye çalışır. -Denetçi aracı kurumlara mutabakat mektubu gönderme ihtiyacı duymaz. -Müşteri işletmenin iç kontrol ve muhasebe sisteminin durumu sözleşme öncesi faaliyetler ele alınır. -Müşteri işletmenin seçiminde Kar durumu öncelikli olarak ele alınmaz -Denetçinin denetim kanıtı elde etmesinin başlıca nedeni Hazırlayacağı rapora ilişkin görüşe ulaşmak 2-Plan ve program geliştirme için hazırlık çalışmaları-İşletmenin iç ve dış çevresini tanıma -Denetim risk düzeyini tespit etme -Önemlilik düzeyini tespit etme -İşletme yetkilileri ile görüşme ve koordinasyon 3-Denetim planının hazırlanması- Denetim programının (temel plan) hazırlanması - iş gücü planının hazırlanması - zaman planının yapılması 4-Denetim planının uygulanması-İşlem testlerinin yapılması (Yıl içinde yapılır. Sistem ve fonksiyon testleridir) -Maddi doğruluk testlerinin yapılması (Yıl sonuna doğru başlar mali yıl bittikten sonrada devam eder) 5-Denetimin tamamlanması ve raporlama aşaması-Son analitik incelemeler yapılması -İşletme yönetiminden teyit mektubu alınması -Raporun yazılması 6-Rapor sonrası faaliyetler-İşletme genel kuruluna katılma -Raporun yayımı DENETİM ANLAŞMASIDenetim anlaşması; denetçinin seçimi, müşteri seçimi, ve anlaşma mektubunun düzenlenmesi olarak 3 e ayrılır. a-Denetçinin seçimi b-Müşteri seçimi c-Anlaşma mektubunun düzenlenmesi Denetim sözleşmesinin şekil şartları;1-Yazılı olacak (Denetim şirketi kaleme alır ve müşteri işletmenin yetkili kurullarına sunulur) 2-Taraflar arasında imza edilecek Denetim sözleşmesinin içerik şartları1-Bağımsız denetimin amacı, kapsamı ve varsa özel nedenleri 2-Bağımsız dış denetim kuruluşunca denetim çalışmasının dışında müşteri firmaya başka hizmetler verilecekse (yönetime tavsiye mektubu) 3-Tarafların sorumluluk ve yükümlülükleri 4-Ücret 5-Denetimin başlama ve bitiş tarihleri 6-Denetimde görevlendirilecek sorumlu ortak baş denetçi, baş denetçi, kıdemli denetçi, denetçi ve bunların yedekleri 7-Denetim raporunun muhtemel teslim edileceği tarih NOTLAR -Denetim anlaşma mektubunun işletme tarafında imzalanıp bir kopyasının denetçiye gönderilmesi ile denetim fiilen başlamış olur. -Denetim sözleşmesinin bir örneği imzalandıktan sonra 6 gün içinde SPK’a bildirilir. Bankalarda bu zorunluluk bulunmamaktadır! DENETİM PLANLAMASIDenetim sözleşmesinin yapılmasından sonra sıra denetimi planlamaya gelir. Denetim planının amacı, denetim konusunu denetim sahasına ayırmak, denetçileri denetim sahaları arasında dağıtmak, her bir denetim sahasında uygulanması öngörülen denetim yöntem ve işlemlerini belirlemek ve denetim faaliyetlerini zamanlamaktır. Denetimin istenilen etkinlikte yapılıp, kaliteli bir sonuca ulaşabilmesi denetim planının iyi hazırlanmasına bağlıdır. Planlama aşamasında denetim firması, denetim ekibinden kimleri, hangi denetim alanlarına, hangi tarihlerde tahsis edeceğini tespit etmeye çalışır. Bu çalışma denetim stratejisidir. Denetim riski bu aşamada (planlama) belirlenir. Denetim programının tasarımı da bu aşamada yapılır. Denetim planlaması 8 aşamadan oluşur (plan ve program geliştirme için hazırlık çalışmaları) 1-İşletmenin bulunduğu sektör ile ilgili bilgiler toplanması 2-iç kontrol sisteminin anlaşılabilirliğinin sağlanması 3-denetim çalışmalarının bölümlenmesi 4-önemlilik düzeyinin belirlenmesi 5-denetim risk modelinin oluşturulması (planı yazma aşaması) 6-denetim programının oluşturulması 7-işgücü ve zaman planlamasının yapılması 8-denetim firmasının uzman personel ile sözleşme imzalaması Bu sekiz aşamanın ilk beşi plan ve program geliştirme için hazırlık çalışmaları aşaması içerisinde, diğer üçüde planı yazma aşaması içerisinde değerlendirilir. Denetim planının amaçları1-Tüm denetim alanlarının denetim kapsamına alınması 2-İş ve zaman tasarrufu sağlanması 3-denetim görevinin etkinleştirilmesi 4-denetim görevinin zamanında bitirilmesi 5-riski yüksek denetim alanlarının belirlenmesi ve bunlara uygun denetim tekniklerinin geliştirilmesi Önemlilik düzeyiMali tablolarda açıklanan bilgilerin, mali tablo kullanıcılarının kararlarını olumsuz yönde etkileme olasılığıdır. Mali tablolarda bir hata mali tablo kullanıcılarının kararlarını olumsuz yönde etkiliyorsa, bu durum önemli olarak kabul edilmektedir. Denetçi bu tür hataların müşteri işletme tarafından düzeltilmesini isteyecektir. Denetim risk oranı ile önemlilik derecesi arasında ters yönlü ilişki vardır. yani denetim riski ne kadar düşük ise önemlilik o ölçüde artacaktır. DENETİM RİSKİÖnemli hata düzensizliklerden etkilenmiş olan bir mali tablo hakkında istemeden olumlu görüş verme olasılığıdır. Denetim riski planlama aşamasında çıkar. 1-Yapısal risk:işletmenin yapısından doğan risktir. İç kontrol sisteminin yokluğu varsayımıyla belli yapısal ve çevresel sebeplerle denetim görüşünün yanlışlıklardan etkilenme olasılığıdır. Yapısal riski artıran unsurlara-Hesap kalemlerinin büyüklüğü ve diğer hesaplarla ilişkisi b-Farklı muhasebe yöntemlerini uygulayabilme olanakları c-Sayısallaştırma ve hesaplamalarda karmaşıklıklar veya zorluklar d-Varlıkların kolayca zarara uğratılma durumu Denetçi; işletmenin iç ve dış çevresini, kontrol ortamını tanıdıktan, yapısal risklerden denetim riski olarak kalanları gördükten ve önemlilik düzeyleri hakkında kakarını verdikten sonra ilk olarak işletme yetkilileri ve denetim kurulu üyeleri ile görüşüp koordinasyonu sağlar. 2-Kontrol riski:İşletme faaliyetinden doğan risktir. Mükemmel bir iç kontrol sisteminin varlığında bile ortaya çıkabilir. İç kontrol ve muhasebe sistemi ile önlenemeyen ya da fark edilemeyen hatalardan kaynaklanan risktir. Yanıltıcı beyanların iç kontrol sistemi tarafından zamanında engellenememesi riskine de denir. Yapısal risk ve kontrol riskinin bileşimi toplam hatalı işlem riski olarak adlandırılır. Denetçi bu toplam hatayı bulmaya çalışır. 3-Bulgu riski:Mali tablolarda hata ve hilelerin denetçi tarafından bulunmaması riskidir. Denetçinin denetim esnasındaki riskidir. Denetim sonrası çıkan risktir. İŞLETME RİSKLERİİşletmenin gelecekte mevcut karlılık düzeyini engelleyecek, işletmenin yaşamını tehlikeye sokacak beklenmedik olaylara işletme riski denir. Bir diğer tanımı da işletmenin amaçlarına ulaşabilmesini ya da veya belirlediği stratejileri başarılı bir şekilde uygulamasını engelleyen olaylar ve davranışlardır. 1-Genel dışsal riskler: a-yasal yükümlülükler b-teknolojik değişiklikler c-Doğal afetler d-Politik gelişmeler 2-Faaliyet riskleri: a-tedarik riskleri b-üretim riskleri c-satış riskleri d-politik gelişmeler 3-Finansal riskler: a-Pazar fiyatları b-müşterilerin kredibiliteleri c-likidite riskleri 4-Kurumlaşamama riskleri: a-örgütlenme riskleri b-yönetim riskleri c-iletişim yapısı d-iletişim kültürü Denetim programı (Temel plan): Denetimin yürütülmesi sırasında her bir denetim alanı için uygulanması düşünülen denetim işlemlerinin türünün ve sırasının yazılı olarak belirlendiği taslaklardır. İşletmede hangi denetim alanlarında hangi tekniklerin uygulanacağı ve hangi kanıtların toplanacağını gösteren belgelerdir Denetim programının yürütülmesi safhası, denetim çalışmasının yapıldığı ve denetim kanıtlarının toplanıp değerlendirildiği safhadır. Muhasebe kayıt sistemini oluşturmaz böyle bir yararı yoktur! Denetim alanı: Üzerinde görüş oluşturulması gereken hesap birimlerine denetim alanı denir. Mali tabloların her biri denetim alanıdır. İç kontrol sistemiİşletme yönetimi tarafından kararların uygulamaya geçirilebilmesinde uygulanan temel ilkeler, yöntemler ve önlemlerden meydana gelen sistemdir. İç kontrol işletme varlıklarının korunmasını, muhasebe verilerinin doğruluğunun ve güvenirliğinin kontrolünü, faaliyetlerinin etkinliğinin geliştirilmesini ve konulmuş yönetsel politikalara desteklemede örgüt planını ve kabul edilmiş tüm eş güdümlü yöntem ve önlemleri içerir. İç kontrol sisteminin kurulma amaçlarıa-işletme varlıklarının korunması b-muhasebe verilerinin ve kayıtlarının tam ve doğru olması ve güvenirliliğin sağlanması c-işletme faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması d-yönetsel politikalara uygunluğu sağlamayı(istatiksel analizler, kalite kontrol sistemleri, zaman ve hareket etütleri, eğitim programları yönetsel kontrollere örnek gösterilir) e-Yasa ve düzenlemelere uygun davranılması f-Mali tabloların mevzuata uygun ve zamanında düzenlenmesi İç kontrol yapısının unsurlarıa-kontrol ortamı b-muhasebe sistemi c-risk değerlemesi d-kontrol faaliyetleri e-bilgi ve iletişim f-sistemin gözetimi İç kontrol sisteminin yapısını etkileyen faktörlera-işletmenin büyüklüğü, yasal düzenlemeler, c-sektör ve sektörün sorunları d-yönetim bilgi sisteminin yapısı e-işletmenin hukuki şekli, mülkiyet yapısı Not: Denetçi iç kontrol sistemi ile ilgili sorulara tatminkâr cevaplar alamamış ise Daha çok personel ile daha detaylı denetim planı ve programı hazırlar. Kontrol risklerinin işletmede ortaya çıkma biçimleri: a-hatalar b-varlıkların hata ile kayba uğraması c-varlıkların çalınması d-güvenlik eksiği e-doğal afetler ve şiddet olayları İç kontrol sisteminin tanınmasında uygulanan yöntemlera-not alma yöntemi: İç kontrol sisteminin en basit yöntemidir. Denetçi, denetlenen müşteri işletmede sorular sorarak, yetkililer ile görüşerek bazı bilgiler alır. b-akış şemaları hazırlama yöntemi: Denetçi denetlenen işletmede gerçekleşen bir olayı alıp alt fonksiyonlarına ayırıp baştan sona nasıl gerçekleştirildiğini diyagramlar çizerek anlamaya çalışır. c-soru formu uygulama yöntemi: not alma yönteminin gelişmiş şeklidir. Bu yöntem en yaygın kullanılan yöntemdir. -Denetçi iç kontrol sistemi hakkında gerekli bilgileri toplayıp, sistemi öğrendikten ve sistemi sınadıktan sonra, son aşamada iç kontrol sistemi ile ilgili bir değerleme yapmalıdır. İç kontrol sistemini değerlemenin amacı müşteri işletmenin sisteminde var olabilecek zayıf noktaları ortaya çıkarmaktır. Sistemdeki zayıf noktalar belirlendikten sonra bunların yürütülecek denetim faaliyetlerine olan etkileride saptanmalıdır. İç kontrol sistemi ile ilgili değerleme sonucuna göre denetçi maddi denetim sırasında hangi denetim tekniklerine başvuracağına karar verir. Denetçi, iç kontrol sistemi hakkında yapmış olduğu değerlemenin sonuçlarını çalışma kağıtlarına aktarmalıdır. Denetçi değerleme için düzenleyeceği çalışma kağıdında şunları açık ve öz bir şekilde belirtmelidir; -sistemin kuvvetli ve zayıf yanları -maddi denetim teknikleri üzerine etkisi -işletme yönetimine bildirilmesi gereken aksaklıklar İç kontrol sisteminin dış denetim açısından önemi-denetim alanlarının büyüklüğünü hesaplar -yol göstericidir. -denetim tekniklerinin niteliklerini belirler -denetim kanıtlarının güvenilirliğini etkiler -denetim riskini etkiler -denetim süresini belirler -denetim maliyetini etkiler -hata ve hilelerin bulunmasını sağlar DENETİM İŞLEMLERİ (TESTLERİ)1-İşlem testleri:İşletmenin yıl içinde yapmış olduğu testlerdir. Denetlenen işletmede kontrol riskinin ortaya çıkarılması amacı ile işlem testleri yapılır. Sistemin yetersiz kaldığı noktalar test edilir. Doğrulama testleri uygulanarak denetçi tarafından ayrıntılı denetim tekniklerine başvurulur. Ve kontrol riski azaltılmaya çalışılır. a-sistem testleri:işletmenin yıl içinde iç kontrol sisteminin yapısının yeterli olup olmadığını saptamaya yönelik testlerdir. b-fonksiyon testleri:İç kontrol sisteminin arzulanan düzeyde çalışıp çalışmadığını test etmeye yönelik testlerdir. İç kontrol sisteminin etkin bir şekilde çalışıp çalışmadığı tespit edilir. 2-Doğrulama testleri:işlem testleri sonucunda iç kontrol sisteminin aksak ve kuvvetli yönleri tespit edilir. İç kontrol sisteminin yetersiz kaldığı anlarda kontrol riskide yüksek olacağından bu riskin azaltılması için denetçi daha ayrıntılı denetim tekniklerine başvuracaktır. Yıl sonunda mali tablo kalemlerinde yer alan rakamların doğruluğu denetçi tarafından test edilmelidir. Bu testlere maddi doğruluk testleri denir ve yıl içinde yapılanlara kıyasla daha kapsamlı oldukları için ayrıntılı incelemeler adı da verilir. Doğrulama testleri kapsamında yer alan analitik incelemeler karşılaştırmalı analiz, oran analizleri veya mantıklılık analizi (mantıklılık analizine örnek:işletmede randıman analizi yapan denetçi verileri incelerken satılan her 1 kilo pasta için 800 gr. Şeker 500 gr. Çikolata kullanıldığı şeklinde veriler görmüştür) şeklinde yapılabilir. Analitik inceleme (testler):Mali tablolarda yer alan verilerin karşılaştırılması ve aralarındaki ilişkilerin araştırılarak gözden geçirilmesine denir. İşletmede finansal bilgilerle finansal olmayan bilgiler arasındaki ilişkiler, cari döneme ait bilgilerle önceki döneme ait bilgilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi analitik inceleme ile mümkün olmaktadır. Ayrıca denetimin rutin, şekli hesap denetiminden çıkıp risk ağırlıklı denetime kayma süreci Analitik incelemeleri daha önemli hale getirmektedir. a-analitik inceleme (şu aşamalarda uygulanır) 1-denetim planının yapılması aşaması 2-denetimin yürütülmesi aşaması 3-rapor yazılmadan önce son inceleme aşaması b-detaylı incelemeler DENETİM ÇALIŞMALARINDA HEDEFLER1-Gerçeklik(Varolma): Bilançoda yer alan varlıklar ve borçlar bilanço tarihinde müşteri işletmede mevcut olmalı ve mali tabloların kapsadığı döneme ilişkin kayıtlar işletmenin tüm işlemlerini kapsamalıdır. Fiilen mevcut olmayan varlıklar veya hukuken ödenmeyecek borçlar bilançoda yer almazlar. 2-Mülkiyet (Hak sahibi-Mükellef olma): Bilanço tarihi itibariyle sadece işletmeye ait varlık unsurları ve borçlar bilançoda yer alabilir. Mülkiyete konu olmayan veya mülkiyeti işletmeye ait olmayan kalemler bilançoda yer almaz. 3-Dönemsellik: Bir işlemin doğru rakamlarla kayda alındığı ve raporlandığı, gelir ve giderlerin ise dönemsellik ilkesine uygun olarak mali tablolara yansıdığının ortaya çıkarılması ile ilgilidir. 4-Sınıflama (standartlara uygun): Mali tabloların şekil şartını sağlamak üzere değişik bilanço ve gelir tabloları formatı geliştirilmiş bulunmaktadır. 5-Bütünlük (tamlık-tamamını kapsama): Denetçi, bilançoya veya gelir tablosuna geçmeyen hiçbir hesap kaleminin olmadığını, tüm varlık ve yükümlülüklerle birlikte, tüm gelir ve giderlerin de mali tablolara yansımış olduğunu araştırır. 6-Tutarlılık (geçmişteki bir olaydan kaynaklanma): Mali tablo kalemleri hesap dönemi içindeki olayların veya işlemlerin birer yansımasıdır. 7-Doğru değerleme: Denetçi mali tablolarda yer alan bir varlık veya yükümlülüğün doğru değerlendiğini ortaya çıkarılmaya çalışır. Denetim kanıtlarının sayısını etkileyen unsurlar1-Önemlilik: Genel olarak mali tablolarda yer alan önemli bir hesap hakkında, önemli olmayan bir hesaba göre daha fazla kanıt toplamak gerekmektedir. 2-Risk: Denetçinin bir işletmede karşılaşacağı risk unsuru ile kanıt sayısı arasında yakın bir ilişki vardır. Denetçinin incelendiği işletme iddiası ile ilgili risk düzeyi arttıkça toplanacak kanıt sayısı da artmaktadır. 3-Nitelik: Denetçinin toplayacağı kanıtların kapsamına ve miktarına etki yapan bir etmen de elde edilebilir kanıtların türü ve güvenilirliliğidir. Kanıt ne kadar güvenilir ise denetçinin toplayacağı kanıt sayısı o kadar az olur. 4-Ekonomik etkenler (Kanıt toplamanın maliyeti): Denetçiler gerekli kanıtları en az zamanda ve en az maliyetli denetim prosedürleri ile toplamaya öncelik vermek durumundadır. 5-Ana kütlenin büyüklüğü (İşlemlerin büyüklük derecesi): Denetimde örnekleme yöntemi çok sık başvurulan yollardan biridir. Örnek olarak seçilecek birimlerin adedi ana kütlenin büyüklüğüne ve niteliğine bağlıdır. Kanıtın güvenirliğini etkileyen unsurlar:a-Kanıtın elde edildiği kaynak b-Kanıtın zamanlılığı c-Kanıtın objektifliği d-Kanıtın ilgili olması KANITLARa-Fiziksel kanıtlar: İşletmede fiziki varlık olarak bulunan aktif unsurlarının incelenmesi ve sayılması ile elde edilen kanıtlardır. Sağlamlık düzeyi yüksek kanıtlar; kasa, stok, menkul kıymetler, ve maddi duran varlık hesaplarından elde edilmektedir. b-Doğrulama kanıtları: Denetçinin işletmede bulunan bazı bilgileri, üçüncü kişilere sorarak kanıt toplaması işlemine doğrulama kanıtları denir. Doğrulama işlemi çoğunlukla işletmenin alacak ve borç bakiyelerine uygulanmaktadır. c-Belgelerden elde edilen kanıtlar: Denetçi, işletmenin muhasebe kayıtlarının ve mali tablolarında yer alan tutarların dayandığı belgeleri inceleyerek kanıt toplar. Belgeler iç ve dış diye ikiye ayrılır. Belgesel kayıtların en güvenilir olanı işletme dışındaki bir kaynaktan doğrudan doğruya denetçiye gönderilen kanıtlardır. İşletme içinde düzenlenen belgelerin güvenilirliği ise, iç kontrol sisteminin etkinliği ile doğru orantılıdır. d-Gözlem sonucu elde edilen kanıtlar: Denetçinin işletme personelini izlemesidir. İşletme çalışanlarının işlerini nasıl ve hangi zamanlarda yaptıklarına bakılarak kanıt toplanır. e-Mekanik doğruluk kanıtları: Denetçi işletmenin belge ve kanıtlarında yapılan çeşitli Matematik işlemleri tekrar hesaplayarak kanıt toplayabilir. Buradaki amaç yapılmış olan hesaplamaların doğruluğunu test etmektir. f-Soruşturmalar sonucu elde edilen kanıtlar: Denetçinin işletme çalışanlarına Sorduğu sorular sonucu alınan yanıtlardan elde edilen kanıtlardır. g-Analitik kanıtlar: Denetçinin işletmenin mali tablolarında yer alan bilgilerin, geçmiş yıl verileri, bütçe rakamları ve sektör ortalamaları ile karşılaştırmak amacıyla çeşitli analitik inceleme prosedürlerinin uygulanması sonucu elde edilen kanıtlardır. Kanıt toplama teknikleri:1-Fiziki inceleme tekniği: İşletmenin bilançosu aracılığı ile var olduğunu iddia ettiği fiziki varlıkların işletmede gerçekte bulunup bulunmadığını anlamaya yöneliktir. İşletmenin bütünlük iddiasında bu teknik yardımıyla test edilmektedir. Nakit Denetiminde bu teknik uygulanır! 2-Doğrulama tekniği: İşletme dışındaki bağımsız kaynaklardan işletme ile ilgili konulardan bilgi alma yöntemidir. Bu denetim işlemi hesap bakiyelerinin ve işlemlerin maddi doğruluğunun araştırılmasında çok kullanılır. (teyit yani mutabakat mektubu) 3-Belge incelemesi tekniği: 4-Kayıt sürecinin incelemesi tekniği 5-yeniden hesaplama tekniği (Özellikle kredi ve mevduat, faiz reeskontlarına, amortismanlara ve karşılıklara uygulanan denetim tekniğidir) 6-gözlem tekniği 7-derinlemesine araştırma tekniği 8-soruşturma tekniği 9-ilgili hesaplar arasında ilişki kurma tekniği 10-Analitik inceleme tekniği: İşletmenin kayıtlarında yer alan veriler ile çeşitli finansal veya finansal olmayan veriler arasında anlamlı ilişkiler kurarak, beklentilerin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakma işlemine denir. ÇALIŞMA KAĞITLARIDenetçinin her denetim esnasında hazırlamış olduğu yazılı materyale çalışma kağıdı denir. Denetlenen firmanın denetim esnasında denetim sonlanıncaya kadar kadarki bilgileri kapsayan kağıtlardır. Çalışma kağıdının en büyük özelliği denetçi için daha sonra için kanıt niteliği taşır. Ve mülkiyeti denetçiye aittir. Çalışma kağıtları, devamlı ve cari dosya olmak üzere iki ayrı dosyada saklanır. 5 yıl (10 yıl oldu) saklanması zorunludur. Çalışma kağıtlarının yararları;a-Yetki ve sorumluluk takibinin yapılabilmesi b-Denetim çalışmalarına ve iç kontrol sisteminin gözden geçirilmesine yardımcı olması c-Denetçi için ileride açılabilecek davalarda savunma aracı olması d-Çeşitli konularda bilgi kaynağı olması e-Denetim raporunun hazırlanmasına temel oluşturmak f-Denetim çalışmalarını organize etmek g-Denetim görüşünü belirlerken dayanak oluşturmak 1-Daimi (Devamlı) dosyalar:Birden fazla dönemlerde yararlanılabilen ve işletmenin genel durumunu gösteren belgelerin bulunduğu dosyala denir. Devamlı dosyada bulunan belgeler a-şirket ana sözleşmesi ve değişiklikleri (şirket ana statüsü) b-vekaletnamelerle ilgili suretler c-imza sirküleri d-iç kontrol sisteminin tanınması ve değerlemesine ilişkin çalışmalar.(örgüt şemaları, iş ve belge akış şemaları, soru anket formları, bunların değerleme raporları) e-Hesap planı f-işletmenin faaliyeti ile ilgili bilgiler ve faaliyet raporları g-denetim raporlarının kopyaları h-muhasebe el kitabı ve vergi beyannamelerinin kopyaları ı-kira kontratları, uzun vadeli sözleşmeler ve toplu sözleşmeler i-patent, know-how, franschising anlaşmaları j-fabrikaların, depoları ve büroların bir listesi 2-Cari dosyalar:Yıllık çalışma dosyası olarakta adlandırılan cari dosyalar, denetlenen döneme ait bilgi ve belgeleri kapsar. İçinde aşağıdakiler yer alır. a-ayrıntılı testlerin belirlendiği çalışma kağıtları b-dönemin geçici(çalışma) ve genel mizanları c-ön risk belirleme notları d-analitik inceleme tutanakları e-denetim programı ve kanıtları f-yönetimin teyit mektubu(denetçi denetim raporunu yazmadan işletme yönetiminden teyit mektubu istemelidir. Yönetim teyit mektubunu vermez ise denetçi denetim görüşünü olumsuz veya şartlı verir! Denetim raporu: Denetçinin yapmış olduğu çalışmaların içeriğini ve mali tablolar hakkında varmış olduğu görüşünü belirttiği belgedir. Raporlama standartları1-Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluk 2-geçmiş yıl muhasebe politikalarında devamlılık 3-yeterli açıklama yapılması 4-ilgili görüşün açıklanması GÖRÜŞ BELİRTMEDenetçi 4 şekilde görüş belirtmektedir 1-Olumlu (koşulsuz) görüş belirtme (Standart şartsız denetim raporu) Denetlenen mali tablolar hakkında denetçinin olumlu görüşe varması durumunda düzenlenen rapor türüdür. Denetim çalışmalarında olumlu rapor düzenlemek için gereken koşullar 1-Genel standartlara, denetim çalışmalarında uyulmuştur. 2-denetim çalışmaları, çalışma alanı standartlarına uygun olarak yürütülmüştür. 3-incelenen mali tablolar genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak düzenlenmiştir. 4-önceki yıl mali tabloları ile incelenen yılın mali tablolarında uygulanan muhasebe politikaları uyum içerisindedir. 5-Mali tablolarda yer alan bilgiler yeterli açıklıktadır. 6-işletmeyle ilgili olarak mali tabloları etkileyecek bir belirsizlik bulunmamaktır. 7-denetçi çalışmalarında herhangi bir kısıtlama ile karşılaşmamıştır. 2-Şartlı görüş belirtme: Denetçinin incelediği mali tablolar hakkında genel olarak olumlu görüş taşımasına karşın, bazı konularda görüşüne koşul koyması ve bunu açıklaması şeklidir. Bir diğer deyişle bazı istisnalar dışında mali tabloların bir bütün olarak doğru kabul edilmesidir. Denetçi kendisini olumlu görüşten saptıracak durumları ayrıca raporunda belirtir. Denetçi şartlı görüş bildirme durumunu doğuran olayı net olarak saptayabiliyorsa ve bu sapma mali tabloları bir bütün olarak bozmuyorsa ve bu olay sonucu mali tablo kullanıcılarının görüşleri olumsuz etkilenmeyecekse, bu yola başvurmaktadır. Şartlı görüş içeren bir denetim raporunda olumlu rapordan farklı olarak belirlenen koşulun açıklandığı bir açıklama bölümü yer alır. Örnek : firma LIFO dan FIFO ya dönem içinde geçiyor ve bunu bilanço dipnotlarında belirtmiyorsa denetçi şartlı görüş bildirir. 3-Olumsuz görüş belirme: Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden mali tabloların bütünlüğünü bozacak biçimde önemli sapmalar, muhasebe politikalarının devamlılığında çok önemli sapmalar, tam açıklama ve tutarlılık kuralından çok önemli düzeyde ayrılma varsa, işletme yönetimi teyit mektubu vermeyi reddederse ve hesaplarla ilgili önemli hatalar yapılmış ise olumsuz görüş bildirilir. 4-Görüş bildirmekten kaçınma: Denetçi raporunda görüş belirtmekten kaçınabilir. Bu durum denetçinin olumsuz görüşte olduğu anlamına gelmez Denetçi şu durumlarda görüş bildirmekten kaçınır 1-İç kontrol ve özellikle muhasebe sisteminin yeterli olmaması nedeni ile yeterli kanıt toplanamaması, toplanan bilgilerin birbirlerini teyit etmemesi veya güvensiz olması nedeni ile bir denetim görüşüne ulaşılamaması. 2-Yeterli kanıt toplayabilmeyi önleyecek derecede imkânsızlıkların veya sınırlamaların olması 3-işletmenin süreklilik ilkesini tehlikeye sokacak önemli belirsizliklerin olması ve bu belirsizliklerin ve risklerin yakın zamanda doğması olasılığı 4-bilanço tarihinden sonra özelleştirme, el değiştirme, birleşme, tasfiyeye karar verilme gibi durumlar nedeni ile mali tabloların düzenlenme ilkelerinin geçerliliğini yitirmesi 5-müşteri firma ile denetim firmasının arasında uygulanacak muhasebe ve mali tablo düzenleme ilkeleri veya politikaları konusunda görüş ayrılığının olması, farklı muhasebe sistemlerinin kullanılıyor olması NOTLAR: -Denetçi iç kontrol sistemi ile ilgili sorulara tatminkar cevap almamışsa daha az zaman, daha çok personel, daha detaylı denetim planı ve programı hazırlar. -Doğal afetler ve sosyal rahatsızlıklar gibi işletmenin elinde olmayan sebepler ortaya çıktığında denetçi bunu denetim raporunda bildirir. DENETİM RAPORUNUN BİÇİMİ1-Başlık ve adres bölümü: raporun bu bölümünde denetimi yapan denetçi veya denetim işletmesinin künyesi, rapor kime verilecekse onun ismi yer alır. Rapor, işletmeye ortaklarına veya yönetim kuruluna hitaben düzenlenebilir. 2-Kapsam bölümü: Kapsam bölümü raporun birinci paragrafını oluşturur. Denetçi bu bölümde yaptığı çalışmaları anlatır. Bu bölümde yer alan bilgiler; a-denetlenen işletmenin adı b-incelenen mali tabloların isimleri c-incelenen mali tabloların ait olduğu tarih ve dönem d-denetimin genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun olarak yürütüldüğü e-yönetimin ve denetçinin sorumluluğunun derecesi f-yapılan çalışmalar 3-Açıklama bölümü: olumlu görüş bildiren raporlarda yer almaz diğer görüşleri bildiren raporlarda açıklama kısmı yer alır. 4-Görüş bölümü: denetçi bu bölümde görüşünü açıklar. Bunlar; a-Paragraf “görüşümüze göre” ibaresiyle başlar. b-işletmenin çalışmalarında genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak çalıştığı c-incelen dönem muhasebe politikalarının önceki yıllara uyum içinde olduğu d-aksi belirtilmedikçe mali tablolarda açıklamanın yeterli olduğu 5-imza ve tarih kısmı : raporu denetimden sorumlu denetçi imzalar. Rapora denetim çalışmalarının bittiği gün ve tarih yazılır. Bu tarih denetçinin sorumluluğunun bittiği zamanı ifade eder. 3568 sayılı kanuna göre SMMM ve YMM’ler tarafından düzenlenen denetim raporları Olumlu rapor, olumsuz rapor ve şartlı görüş bildirirler. SMMM lerce düzenlenen raporlar ile YMM lerce düzenlenen tasdiki ihtiva etmeyen raporlarda “ilgili mevzuata uygundur” ibaresi kullanılamaz! Bunun yerine ilgili olan mevzuat hükümlerinin açıkça yazılması zorunludur. Bu ibare ancak Yeminli mali müşavirlerce tasdiki ihtiva eden raporlarda kullanılır! Meslek mensubunun denetim sırasında karşılaştığı denetim kapsamındaki sınırlamalar nedeni ile denetimin tam yapılamadığının belirtildiği raporlar ile denetlenmesini istediği halleri içeren rapor Şartlı denetim raporudur. YMM lere tasdik yetkisi 3568 sayılı 13.06.1989 tarihli kanunla verilmiştir. a-Tam tasdik: Kurumlar vergisi ve Gelir vergisi mükelleflerinin sadece yıl sonu beyannamelerindeki bilgilerin değil bunun bir mütemmimi olan ve yıl içinde verilen gelir, KDV, Damga vergisi beyannamelerindeki bilgilerin denetlendiği ve doğruluğu konusunda verilen tasdik hizmetidir. b-kısmi tasdik: -Kdv iadesi ve mahsuplarının tasdiki -yeniden değerleme işlemleri -yeniden değerleme fonunun sermayeye ilavesi -yatırım indirimi -vakıflar ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşların vergiden muaf tutulabilmesi -kurumlar vergisi kanunun istisna ve indirimlerinden yararlanma Kasa hesabının denetimi: Kasa hesabının denetiminde ulaşılmak istenen hedefler 1-Kasa hesabında görünen nakit gerçekten varmıdır(gerçeklik) 2-Fiilen mevcut paranın tamamı işletmeye aitmidir?(mülkiyet) 3-Özellikle yabancı para mevcutları var ise doğru değerleme yapılmışmıdır(değerleme) 4-Tüm nakit tahsil ve tediyelerini kapsamaktamıdır?(tamlık) 5-Bilanço da doğru yerde gösterilmişmidir?(sınıflama) Bankalar hesabının denetimi: 1-Bankalar hesabında belirtilen işlemler fiilen gerçekleşmimidir)(gerçeklik) 2-Bu hesaplar işletmeye aitmidir?(mülkiyet) 3-Yabancı para hesaplarının değerlemesi uygun bir şekilde yapılmışmıdır?(değerleme) 4-Elde edilen gelirler dönemin gelirlerine kaydedilmişmidir.?(dönemsellik) 5-Bütün hesaplar bilançoya geçmişmidir?(değerleme) 6-bankalar hesabı mali tablolarda doğru bir şekilde gösterilmişmidir)(sınıflandırma) Alacakların denetimi: 1-Alacakların işletmenin geçmişte gösterdiği faaliyetlerin bir sonucu olarak doğduğunun ve hak sahipliğinin işletmeye ait olduğunun saptanması (gerçeklik-mülkiyet) 2-Bilançoda genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre değerleme yapıldığından emin olmak(değerleme) 3-Bilançoda gösterilen alacaklar tutarının tüm alacakları kapsaması eksik veya fazla bir rakamla yer verilmesi (bütünlük) 4-Bilançoda doğru sınıflama yapıldığından emin olmak(sınıflama) Önemli Not: (Doğrulama-Teyit mektupları) Alacaklar denetiminde, senetsiz alacaklar için doğrulama tekniği uygulanır. Yani borçlulara teyit mektubu gönderilir. Denetim firması tarafından hazırlanır, Denetlenen işletme tarafından gönderilir. Cevabın doğrudan denetçiye gönderilmesi istenir. Reeskonta tabi tutulacak alacaklar: -Alınan vadeli çekler -Normal ticari işlemlerden kaynaklanan bono ve poliçeler -Beklenen vadesi 3 aydan uzun süreyi bulan senetsiz alacaklardır. Not: Reeskonta müsait alacaklara ait yazılı bir faiz oranı yoksa Avans faiz oranı uygulanır. SPK Kanununa göre dış denetim Sermaye piyasasında çalışan denetleme kuruluşları ve denetçilerin dışarı karşı kullanmak zorunda oldukları ünvanlar kıdem sırasına göre şöyledir. 1-Sorumlu ortak baş denetçi: Bağımsız denetim kuruluşunda pay sahibi olup başdenetçi ünvanına haiz ve denetim çalışmasına kuruluş adına kendi kişisel sorumluluğu ile yürüten ve kuruluş adına bağımsız denetim raporlarını imzalamaya yetkili gerçek kişidir. 2-Başdenetçi: ünvanının kazanılması için en az fiilen 10 yıl denetim 3-kıdemli denetçi: en az fiilen 6 yıl çalışılması gerekir. 4-denetçi :fiilen en az fiilen 3 yıl çalışmak 5-denetçi yardımcısı 6-stajyer denetçi yardımcısı : 2 yıl staj yaptıktan sonra sınava tabi tutulup denetçi yardımcısı oluyor. Ekip çalışmasında görev, yetki ve sorumluluk dağılımı: Her bir bağımsız denetim en az üç kişi olmak üzere işin gerektirdiği sayı ve nitelikte denetçilerden oluşan ekip tarafından gerçekleştirilir. Sorumlu ortak başdenetçi başkanlığında, kıdemli denetçi veya denetçiden oluşan ekiplerdeki görev, yetki ve sorumluluk dağılımı aşağıdaki kıstaslara göre yapılır. a-sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli denetçiler ve denetçilerin görev, yetki ve sorumluluklarına ilave olarak, mali tabloların mevzuta ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğu konusunda karar vermekle yükümlüdür b-Kıdemli denetçiler, denetim faaliyetinin planlanması, yürütülmesi, çalışma kağıtlarının incelenmesi, gereken revizyonların yapılması ve müşteri yetkilileri ile görüşülmesi gibi konularda denetçilerin sorumluluklarını paylaşır, önemli konularda son kararı vermesi için sorumlu ortak başdenetçiye başvurur. c-denetçi, denetim programının hazırlanması gibi işin ayrıntılı çalışmalarından sorumludur. Denetçi yardımcılarını işe tahsis etmek, onların çalışmalarına nezaret etmek ve hazırladıkları çalışma kağıtlarını incelemek, işin daha karmaşık ve zor bölümlerini bizzat yürütmek, çalışma programında gereken değişiklikleri yapmak ve çalışmaları süresince müşteri ile olan görüşmeleri yürütmek gibi konularda yetkili ve yükümlüdür. Denetçilerin bağımsızlığı ve güvenilirliği -Denetledikleri firmalarla borç, alacak ve ortaklık ilişkisinde bulunamazlar -Ticaret yapamazlar -işleri dolayısı ile öğrendikleri sırları açıklayamazlar. Üçüncü kişilerin menfaatlerine kullanamazlar. -Başka bir denetleme kuruluşunda ortak olamazlar. Yönetici ve denetçi olarak çalışamazlar -Meslekle ve meslek onuruyla bağdaşmayan faaliyet ve davranışlarda bulunamazlar -Reklam yapamazlar -Kendilerine yakın ve akrabalık ilişkisi içinde oldukları yerleri denetleyemezler. Not: Taraflar arasında denetleme hizmetlerinin yazılı bir denetleme sözleşmesine bağlanması mecburidir. Söz konusu denetleme sözleşmesinin bir örneğinin müşteri tarafından sermaye piyasası kuruluna (SPK) 6 iş günü içinde gönderilmesi mecburidir. Bağımsız denetim sözleşmelerinde asgari olarak bulunması gerekenler 1-denetimde görevlendirilecek sorumlu ortak başdenetçi, başdenetçi, kıdemli denetçi ile bunların yedekleri 2-bağımsız denetimin amacı, kapsamı ve varsa özel nedenleri 3-bağımsız denetim kuruluşu tarafından anlaşma kapsamında sunulacak hizmetler 4-tarafların sorumlulukları ve yükümlülükleri 5-ücret Bağımsız denetim teknikleri 1-Sayım ve envanter incelenmesi 2-belge incelemesi 3-gözlem 4-bilgi toplama 5-doğrulama 6-karşılaştırma ve aritmetik inceleme 7-aritmetik inceleme Kayıt sistemini ileriye doğru inceleme: Muhasebe belgelerinden başlanıp, mali tablolara doğru bir sıra izlenerek yapılan denetim türüdür. Geriye doğru inceleme: Mali tablolardan başlayarak defter kayıtlarına ve belgelere kadar devam edilerek yapılan inceleme türüdür. Analitik çalışmalar: Yapılan çalışmaların yeterli olup olmadığı, ek çalışmanın gerekip gerekmediği konusunda bir kalite kontrol çalışması olarak kullanılan tekniğe denir. İradi örneklem: Denetçinin daha önceki tecrübelerine dayanarak örneklem büyüklüğünü belirlemesine denir. İstatistiki örneklem: Nitelik ve niceliklerine diye 2’ye ayrılır. İradi örneklemenin sakıncalarını ortadan kaldırır. Daha objektif ve bilimseldir. Örnekleme riski: Denetçinin oluşturduğu örneklemi inceleyerek elde ettiği sonuçların gerçek durumdan farklı olma olasılığına denir. Bağımsız denetimin temel amacı mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğunu belirlemektir. |
ANASAYFA | HAKKIMDA | FORMLAR | FAYDALI LİNKLER | PRATİK BİLGİLER | SORGULAMALAR | HESAPLAMALAR | İLETİŞİM
© 2012 Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Temel Karaman
|
AKALIN MEDIA |